4 kiến thức then chốt giúp bé phát triển chiều cao vượt trội

1. Đâu là giai đoạn vàng phát triển chiều cao bé?
Trong suốt cuộc đời, bé có 2 giai đoạn vàng phát triển chiều cao nhanh nhất và mạnh mẽ nhất:

• 1000 ngày đầu đời:

Giai đoạn bào thai và 2 năm đầu đời là giai đoạn vàng giúp trẻ phát triển chiều cao nhanh nhất. Chín tháng mười ngày trong bụng mẹ, trẻ dài trung bình 50 cm. Sau đó, chiều cao của bé sẽ tăng trung bình 25cm trong năm đầu tiên và 10cm mỗi năm trong 2 năm tiếp theo.

• Giai đoạn tiền dậy thì và tiền dậy thì:

Trẻ phát triển nhanh về cơ bắp, khung xưởng, chiều cao, trong giai đoạn tiền dậy thì (8 - 12 tuổi) và dậy thì (12-18 tuổi) tùy từng trẻ, có 1-2 năm trẻ có thể tăng chiều cao 10-15cm/ năm. Sau 15 tuổi ở nữ và 17 tuổi ở nam, tốc độ tăng trưởng chiều cao sẽ giảm dần. Nếu duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tích cực rèn luyện thể thao, duy trì môi trường sống lành mạnh, chiều cao có thể tăng cho đến năm 20 tuổi ở nữ và 22 tuổi ở nam.

2. Cách đo chiều cao chuẩn cho trẻ:
Việc theo dõi chiều cao cho con vốn đã rất quen thuộc với ba mẹ. Tuy nhiên, không ít ba mẹ tỏ ra lúng túng khi đo cho trẻ nhỏ chưa đứng vững hoặc không biết mình đang đo sai cách khiến việc theo dõi sự phát triển của bé có sự sai lệch.
Dưới đây là cách đo đúng ba mẹ cần tham khảo qua. Trong trường hợp trẻ nhỏ dưới 24 tháng, cách tốt nhất để có được số đo chính xác là đo chiều cao bé tại phòng khám của bác sĩ hoặc tại trường học.

	ĐO ĐỨNG	ĐO NẰM
Dụng cụ	Sử dụng thước đo chiều cao đứng cho trẻ từ 24 tháng tuổi trở lên và người lớn. Thước phải có độ chia tối thiểu 0.1cm.	Sử dụng thước đo chiều dài nằm cho trẻ dưới 24 tháng tuổi. Thước phải có 2 rãnh thước đo ở 2 bên với độ chia tối thiểu 0.1cm.
Vị trí đặt thước	- Đối với thước đo chiều cao đứng bằng gỗ, cần đặt thước ở vị trí bằng phẳng, chắc chắn.- Đối với thước Microtoise, thước phải được đóng chắc chắn trên một mặt phẳng và phải đảm bảo khi kép thước thẳng từ trên xuống chạm đất, vạch đỏ trên thước chỉ số 0.	Để thước trên mặt phẳng nằm ngang, vững chắc (trên mặt bàn hoặc dưới sàn nhà).
Thao tác đo	- Bỏ giày, dép, mũ nón, khăn, tháo cột tóc hay búi tóc nếu có. - Đứng quay lưng sát vào thước đó, 2 gót chân sát vào nhau tạo thành hình chữ V. - Đảm bảo 5 điểm chạm vào mặt phẳng có thước: 2 gót chân, 2 bụng chân, 2 mông, 2 vai và đầu (xương chẩm). - Trục cơ thể trùng với trục thước đo, mắt nhìn thẳng (thành đường song song với mặt đất), 2 tay và 2 vai buông xuôi tự nhiên. - Đối với trẻ nhỏ, cần thêm một người hỗ trợ giữ 2 cổ chân sao cho 2 gót chân ép sát vào đế thước, giữ thẳng 2 đầu gối của trẻ, người đo 1 tay giữ cằm của trẻ, còn 1 tay kia kéo phần eke áp sát định đầu của trẻ. - Đọc kết quả theo cm với 1 số lẻ (ví dụ 90.5cm).	- Bỏ tất, giày dép, mũ nón,... - Đặt trẻ nằm ngửa trên mặt thước, người thứ nhất giữ đầu trẻ sao cho mắt trẻ hướng thẳng lên trần nhà (vuông góc với mặt trước), đỉnh đầu chạm với phần trên của thước (ngay vạch chỉ số 0). - Người thứ 2 giữ thẳng đầu gối trẻ sao cho 2 gối trẻ thẳng, 2 gót chân chạm nhau, đảm bảo 5 điểm chạm gót chân, bụng chân, mông, vai và đầu (xương chẩm) của trẻ áp sát vào thước đo. - Trục của cơ thể phải trùng với trục của thước đo. - Dùng tay còn lại đưa phần eke di động của thước áp sát vào lòng bàn chân sao cho bàn chân thẳng đứng, vuông góc với mặt nằm của thước.  - Đọc kết quả đo theo cm với số lẻ (ví dụ 80.5 cm).

 
3. Chiều cao trung bình của bé trai và bé gái từ 0 đến 18 tuổi:
Ba mẹ cần theo dõi chiều cao của con thường xuyên, đặc biệt là trong những giai đoạn vàng phát triển chiều cao để kịp thời phát hiện con có đang phát triển đúng chuẩn hay không. Dưới đây là mức chiều cao trung bình ở trẻ từ 0 đến 18 tuổi để ba mẹ tham khảo. Trong cùng một độ tuổi, các bé trai thường có chiều cao nhỉnh hơn so với bé gái nên ba mẹ đừng quá lo lắng nhé!

Tuổi	CHIỀU CAO TRUNG BÌNH (Cm)
	Bé trai	Bé gái
Sơ sinh	49.9	49.1
6 tháng	67.6	65.7
1 tuổi	75.7	74
2 tuổi	87.8	86.4
3 tuổi	96.1	95.1
4 tuổi	103.3	102.7
5 tuổi	110	109.4
6 tuổi	116	115.1
7 tuổi	121.7	120.8
8 tuổi	127.3	126.6

4. Bí quyết phát triển chiều cao tối ưu cho bé
Trong các yếu tố quyết định chiều cao, yếu tố di truyền chỉ quyết định 23%. Ít ba mẹ biết rằng, dinh dưỡng chiếm đến 32% mới là yếu tố quyết định chiều cao của trẻ có thể tác động được, bên cạnh các yếu tố khác như hoạt động thể lực (25%), môi trường và tâm lý (20%). 
 
Như vậy ba mẹ có đến 77% cơ hội tác động đến chiều cao của bé. Vậy ba mẹ nên làm gì để tận dụng tối đa những yếu tố có thể tác động được này để giúp con phát triển chiều cao tối ưu?

a. Tập luyện thể thao thường xuyên:

• Tăng cường vận động và thường xuyên tập luyện thể thao sẽ giúp xương và cơ bắp phát triển.
• Các loại hình thể thao có động tác vươn người, duỗi dài cột sống như bơi lội, đạp xe, nhảy dây, đu xà đơn, đu xà kép, cầu lông, bóng rổ, bóng chuyền, bóng đá,... sẽ giúp kích thích sự phát triển chiều cao.
• Nên đến các Trung tâm Thể dục Thể thao để được các huấn luyện viên uy tín, kinh nghiệm hướng dẫn tập luyện đúng phương pháp và hiệu quả.
• Trẻ cần được tập luyện, vui chơi hoạt động thể chất ít nhất 3 giờ/ngày với trẻ dưới 5 tuổi, 60 phút/ ngày với trẻ từ 5 - 15 tuổi.

b. Ngủ đủ, giấc ngủ sâu:
Ngủ đủ giấc sẽ giúp trẻ vui vẻ, sảng khoái hơn đồng thời  kích thích các nội tiết tố tăng trưởng tiết ra nhiều nhất khi trẻ ngủ sâu từ 11:00 đêm đến 2:00 sáng, giúp trẻ dài hơn trong giấc ngủ, nên cho trẻ ngủ sớm trước 10:00 đêm. Dưới đây là thời gian ngủ được khuyến nghị cho từng giai  đoạn phát triển của trẻ.

• Trẻ sơ sinh: 20 giờ/ ngày.
• Trẻ từ 2 - 6 tháng: 15- 18 giờ/ ngày.
• Trẻ từ 6 - 18 tháng: 13 - 15 giờ/ ngày.
• Trẻ từ 18 - 36 tháng: 12 - 13 giờ/ ngày.
• Trẻ 4 tuổi: 11 - 12 giờ/ ngày.
• Trẻ 5 - 10 tuổi: 10 - 11 giờ/ ngày.

c. Dinh dưỡng cân bằng, khoa học:
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng nhất quyết định chiều cao của trẻ. Đặc biệt, gia đình cần lưu ý chế độ dinh dưỡng trong giai đoạn 1000 ngày đầu đời và tiền dậy thì  -  dậy thì của trẻ. Vì nhiều nghiên cứu khoa học cho biết đây là thời điểm phát triển chiều cao lý tưởng nhất. 

• Giai đoạn mang thai:

Mẹ cần được cung cấp đủ năng lượng từ 2.200 - 2.400 Kcalo/ ngày từ 3 bữa ăn chính và 2 bữa phụ. Trong thai kỳ mẹ cần tăng từ 10 - 12kg để sinh con có cân nặng khoảng 3kg và dài khoảng 50cm đạt chuẩn. Ngoài ra, việc bổ sung Sắt, Axit Folic theo chỉ định của bác sĩ của bác sĩ cũng rất quan trọng để thai nhi khỏe mạnh, hoàn thiện các chức năng cơ thể. Mẹ nên uống mỗi ngày từ khi có thai cho đến 1 tháng sau sinh viên 60mg Sắt và 400mcg Axit Folic.

• Giai đoạn 2 năm đầu đời:

Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến 18 - 24 tháng tuổi vì sữa mẹ giàu dinh dưỡng và kháng thể giúp trẻ phòng ngừa bệnh tật. Trong trường hợp mẹ không có đủ sữa, trẻ có thể uống sữa công thức phù hợp với độ tuổi.

Sau 6 tháng, trẻ cần ăn bổ sung phù hợp với khả năng hấp thu của cơ thể, Cụ thể, bé sẽ cần 1 bữa bột loãng mỗi ngày từ tháng thứ 6, từ 2 - 3 bữa bột/ ngày từ tháng 7 -9 và cần 3 -4 bữa cháo/ ngày từ tháng 10 - 24. Cho trẻ ăn bột ăn dặm từ 6 tháng tuổi (1 bữa bột loãng/ ngày), trẻ 7 -9 tháng ăn 2-3 bữa bột, trẻ 10 - 24 tháng ăn 3 - 4  bữa cháo/ ngày.

• Giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì:

Đây là giai đoạn bứt phá cuối cùng về chiều cao của trẻ. Ba mẹ cần đảm bảo cung cấp đủ năng lượng từ 1.800 - 2.500 Kcal/ ngày cho bé qua 3 bữa chính  và 2 bữa phụ. Mỗi bữa ăn đủ 4 nhóm thực phẩm quan trọng là nhóm chất bột đường, nhóm chất đạm, nhóm chất béo và nhóm rau quả trái cây. Các chất dinh dưỡng giúp bé tăng trưởng thể chất tốt có thể kể đến Sắt, Canxi, Vitamin D3, Kẽm, I-ốt, Vitamin A, Vitamin C,...